Bir Zamanlar Anadolu'da

Nuri Bilge’nin filmlerini izlerken filmde esen rüzgarın bana doğru estiğini hissettiğim çok olmuştur. Ve Nuri Bilge Ceylan karakterlerinin sıkıntısını seyirciye öyle bir geçirir ki bir of çekersiniz filmi izlerken. Filmdekiler gider bir yola, siz kalırsınız sinema salonunda.

Bu filmde uçsuz bucaksız gibi gözüken Anadolu bozkırlarında yolculuk eden savcı-doktor-asker-komiser ve onların yanında çalışanlar film boyunca suç mahalli tespiti yapmak için yolculuk ediyorlar. Kısa ama uzun bir yolculuk bu, hava gibi kapalı ruhlarla, kuru Anadolu toprağında yapılan. Yavaş, çünkü hayat bozkırda yavaş, çok yavaş.

Filmdeki dialoglar tek kelimeyle muhteşem. Sanki karakterler yanı başınızda, sanki bu olayın içindesiniz. Köy’e gittiklerinde muhtarın "bir kavanoz bal koy misafirlere" hareketi, kimbilir kaçımızın hayatından bir sahne. Tüm dialoglar Türkiye’de her gün tekrarlanan cümleler, kelimeler, ve bunları bu kadar gerçek kılan tabiki birbirinden usta oyuncular.

Bu kadar yerel bir filmin uluslararası başarı kazanması da Ceylan’ın muhteşem yönetmenlik becerisi işte. O rüzgarı içinizde estirmesi, o morga sizi sokması, o dialogları size yaşatması.

Bir de meslekten midir nedir öyle çok güldüm ki bazı sahnelerde. Özellikle tespit sahnesi benim için klasik olmaya aday. Nuri Bilge Ceylan’ın zekice filme soktuğu durum komikliğini, en ciddi hikayede bile kaybetmediği muzip duruşunu çok seviyorum.

Filmle ilgili en çok hoşuma giden sanırım herkesin hikayesin usul usul, ince ince işlenmesi. Hiçbir hikayeyi gözümüze sokmuyor Ceylan. Bir dram var, onu ortada bırakıyor, bir ceset var, siz gülebiliyorsunuz. Savcı, polis, doktora ilişkin, birer kelime, fotoğraf, bir bakış, bir cümle. O kadar. Ama işte orada o hikayeler ve hepsi birbirinden ustaca kurmaca. Ya da bir elmanın sürüklenmesi doğada, kimsenin farketmediği o elmanın oraya nasıl geldiği, Ceylan için detay değil, bir mucize adeta.

Ben bu filmi çok beğendim. Bir sonraki filmi bekler oldum. Ama Nuri Bilge Ceylan’ın tarzının sevmeyenler, ilk kez izleyecekler için bu film yorucu gelebilir, bu bir aksiyon filmi değildir, bu bir Nuri Bilge Ceylan filmidir. Baştan uyarması.

Edit: Komiser'in "bu dünyada halay başı olacaksın", "bülbül gibi şakıyo seninkisi" repliklerine hala gülüyorum.